რონდელის ბლოგი

ხელის შეშლა და ყურადღების გაფანტვა: დასავლეთთან ურთიერთობის რუსული მეთოდოლოგია

2017 / 09 / 25

ავტორი: დავით ბატაშვილი, საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალისტი

რუსეთის მეზობლები, რომლებსაც არ გვინდა, რომ ერთ მშვენიერ დღეს მისი ბატონობის ქვეშ აღმოვჩნდეთ, საკმაოდ რთულ მდგომარეობაში ვიმყოფებით. ჩვენ იძულებული ვართ გავუძლოთ რუსეთის ძირგამომთხრელ ქმედებებს, ჩვენი ტერიტორიების ოკუპაციის მახინჯ რუტინას, მტრულ დიპლომატიას და, ზოგ შემთხვევაში, სამხედრო შეტევებსაც კი, რასაც საქართველოში ეთნიკური წმენდაც ახლდა თან. ამ ვითარებიდან გამომდინარე, სავსებით გასაგებია, თუ რატომ გვინდა დასავლეთი წინ აღუდგეს რუსეთს უფრო მეტად, ვიდრე ამას ახლა აკეთებს.

მიუხედავად ამისა, ისიც მართალია, რომ დასავლეთი ნამდვილად უწევს წინააღმდეგობას მოსკოვის იმპერიულ ამბიციებს, თუმცა - არა იდეალურად. ამის საუკეთესო დასტურია რუსეთის ახლანდელი აგრესიული მცდელობები დააზიანოს დასავლური ინტერესები ყველგან, სადაც ხელი მიუწვდება.

დასავლური სახელმწიფოების პოლიტიკური სისტემები, ახლო აღმოსავლეთის გეოპოლიტიკა, ეთნიკური დაძაბულობა ბალკანეთში, ომი ავღანეთში - მოსკოვი ყველა ამ შესაძლებლობას იყენებს, მიუხედავად მათი მრავალფეროვნებისა და განსხვავებულობისა, რათა ხელი შეუშალოს და ყურადღება გაუფანტოს დასავლეთს და ამით ძირი გამოუთხაროს მის ნებას დაუპირისპირდეს რუსეთის აგრესიას მეზობლების წინააღმდეგ.

მოსკოვის მიზანია შეცვალოს მსოფლიო ძალთა ბალანსი თავის სასარგებლოდ. თუ გავითვალისწინებთ თანამედროვე რუსეთის ღრმა სტრუქტურულ სისუსტეებს, მას არ შეიძლება ჰქონდეს იმედი, რომ ამ მიზანს მხოლოდ შიდა განვითარებით მიაღწევს, თანაც კრემლის ახლანდელ რეჟიმს ისედაც არ აქვს აუცილებელი რეფორმების გატარების უნარი. რუსეთის ლიდერების შეხედულებით გამოსავალი არის იმ გეოპოლიტიკური სტრუქტურის ახალი ფორმით აღდგენა, რომელიც წარსულში გამოხატული იყო ჯერ რუსეთის იმპერიის და შემდეგ უკვე საბჭოთა კავშირის სახით.

მარტივად რომ ვთქვათ, რუსებს სურთ გამოასწორონ „საუკუნის უდიდესი გეოპოლიტიკური კატასტროფა“ - რაც ვლადიმერ პუტინის 2005 წელს გამოთქმული მოსაზრების მიხედვით, საბჭოთა კავშირის დაშლა იყო. შეიძლება მოსკოვი არცკი გეგმავდეს თავისი ყოფილი კოლონიების დამოუკიდებლობის ფორმალურ გაუქმებას, მაგრამ მათი სუვერენიტეტის დაზიანება და საბოლოო ჯამში მათი ბედის გაკონტროლება მას ნამდვილად სურს.

ამ მცდელობაში დასავლეთი რუსეთისათვის დამაბრკოლებელი ფაქტორია. ადვილად გასაგებია, რომ დასავლურ სახელმწიფოებს სულაც არ უნდათ, რომ რუსეთმა დაიმორჩილოს საკუთარი მეზობლები და ააღორძინოს თავისი იმპერია, რითაც არსებულ საერთაშორისო წესრიგს თავდაყირა დააყენებს. დასავლეთი შესაბამისადაც იმოქმედებს, რაც რუსებმა კარგად დაინახეს უკრაინაზე შეტევის შემდეგ. დასავლური სანქციები, დიპლომატიური ჩართულობა და შეზღუდული სამხედრო დახმარება უკრაინისათვის შეიძლება არ არის საკმარისი რუსეთის მეზობლების გადასახედიდან, რომლებიც მისი იმპერიალიზმის წინააღმდეგ იბრძვიან, თუმცა მოსკოვის თვალთახედვით ეს სანქციები კარგი არაფრის მომტანია. უფრო უარესიც, მისთვის ისინი აჩვენებენ პოტენციალს უფრო სერიოზული პასუხები გაეცეს რუსეთის აგრესიას მომავალში.

როგორც ჩანს, მეთოდი, რომელიც მოსკოვმა აირჩია მისი ექსპანსიის მიმართ დასავლური წინააღმდეგობის დასაძლევად, არის დასავლეთის წინაშე არსებული სხვადასხვა ტიპის პრობლემების გამწვავება. თუ ამერიკას და ევროკავშირს უწევთ მთელ რიგ სერიოზულ პრობლემებთან გამკლავება სახლშიც და მსოფლიო მასშტაბითაც, მათ შეიძლება ვეღარ შეძლონ რუსეთის გეოპოლიტიკური აღორძინებისათვის ხელის შეშლა. ყოველ შემთხვევაში, კრემლი ფსონს სწორედ ამაზე აკეთებს.

ყველაზე უფრო სახიფათო იარაღი, რომელიც მიმართულია დასავლური სახელმწიფოებისა და მათ მიერ შექმნილი საერთაშორისო წესრიგის საფუძვლისაკენ, არის მათსავე პოლიტიკურ სისტემებში რადიკალური ძალების ბოლოდროინდელი გაძლიერება და გააქტიურება. ეს ძალები იკვებებიან საზოგადოების შფოთვით ეკონომიკასა და იმიგრაციასთან დაკავშირებით, თუმცა მათი განმსაზღვრელი თვისება არის ვიწრო ნაციონალიზმი და დაპირისპირება იმ ძაფებთან, რომლებიც აკავშირებენ დასავლურ სახელმწიფოებს ერთმანეთთან და მათ ერთობლიობას - დანარჩენ მსოფლიოსთან.

თუ მსგავსი პოლიტიკური ძალები საკმარისად მოძლიერდებიან, ამან შეიძლება გამოიწვიოს არსებული საერთაშორისო წესრიგის მარცხი, რაც ხელს გაუთავისუფლებს რუსეთს, ამ საერთაშორისო წესრიგის სხვა მოწინააღმდეგეებთან ერთად, რომ საკუთარი მეზობლებისა და სხვათა მიმართ ისე მოიქცეს, როგორც მოესურვება.

მოსკოვი აკეთებს ყველაფერს, რაც შეუძლია, რომ ხელი შეუწყოს დასავლელ რადიკალებს. ის იყენებს „აქტიური ღონისძიებების“ (активные мероприятия) არსენალს, მათ შორის უსასრულო დეზინფორმაციულ კამპანიას, ულტრამემარჯვენე ექსტერმისტულ ჯგუფებთან საკუთარ მუდმივად განვითარებად ურთიერთობებს, ინტერნეტის ტროლების „არმიებს“, კიბეროპერაციებს, ასევე - დასავლეთში მიმდინარე ამ პოლიტიკური აჯანყების პირდაპირ პოლიტიკურ და ფინანსურ მხარდაჭერას.

დასავლეთ ბალკანეთში რუსეთის პოლიტიკა ევროკავშირის წინააღმდეგაა მიმართული. მოსკოვმა მოახერხა ახლო კავშირების გაბმა ბოსნიის სერბთა რესპუბლიკის პრეზიდენტ მილორად დოდიკთან, რომლის სეპარატისტული ამბიციები მიუღებელია ქვეყნის ბოსნიელი უმრავლესობისათვის. მაკედონიაში რუსეთი აღვივებს სახიფათო ეთნიკურ დაძაბულობას მაკედონელებსა და ალბანელებს შორის.

თუ კონფლიქტები დასავლეთ ბალკანეთში ისევ გაღვივდება, ეს ევროკავშირისთვის ძალიან დიდ პრობლემას შექმნის. მაკედონელი ალბანელებიც და ბოსნიელებიც მუსლიმები არიან. გლობალური ჯიჰადისტური მოძრაობა აუცილებლად გამოიყენებდა ასეთ შესაძლებლობას საკუთარი პროპაგანდისათვის, ევროპაში მყოფი ჯიჰადისტები იმაზე უფრო აგრესიულები გახდებოდნენ, ვიდრე ახლა არიან, უფრო მეტი ევროპელი მუსლიმის რადიკალიზაცია მოხდებოდა, ხოლო ევროპაში დანარჩენი მსოფლიოდან დამატებით კიდევ ჩავიდოდნენ ჯიჰადისტები.

მოვლენების ამგვარი განვითარება დამატებით წაახალისებდა დასავლურ ულტრამემარჯვენე ძალებს, გაამართლებდა რა მათ „ცივილიზაციათა დაპირისპირების“ ნარატივს ამომრჩევლის თვალში. ევროკავშირს და ძირითად პოლიტიკურ ელიტებს კიდევ უფრო მეტად გამოეთხრებოდათ ძირი. რუსეთი საკუთარ თავს წარმოაჩენდა, როგორც დასავლური ცივილიზაციის საუკეთესო იმედს და დამცველს, რასაც უფრო მეტი ადამიანი დაიჯერებდა, ვიდრე ახლა.

ახლო აღმოსავლეთში რუსეთმა ხელი შეუწყო ირანის გავლენის სფეროს გაფართოებას, რომელიც უკვე თითქმის მოიცავს გეოგრაფიულად უწყვეტ სივრცეს ავღანეთიდან ხმელთაშუა ზღვის სანაპირომდე. ირანის რეგიონული დომინირების არდაშვება შეერთებული შტატების საგარეო პოლიტიკის მნიშვნელოვანი მიზანია. დაეშის კვაზისახელმწიფოს დაცემის შემდეგ ირანის შეკავება ამერიკის ერთ-ერთი უმთავრესი მიზანი ხდება ახლო აღმოსავლეთში.

რუსეთის ქმედებებმა სირიაში უზრუნველყო, რომ ამერიკა სერიოზულად იქნება დაკავებული ირანთან გამკლავებით, რაც შეზღუდავს მის ყურადღებას და რესურსებს სხვა მიმართულებით. კიდევ უფრო ართულებს პრობლემას ის, რომ ირანის გაძლიერება სირიაში მნიშვნელოვნად ზრდის შანსებს ახალი და უფრო გამანადგურებელი ომისა, ერთი მხრივ, ისრაელსა და, მეორე მხრივ, ლიბანსა და სირიაში ირანს დაქვემდებარებულ სამხედრო ჯგუფებს შორის.

რომ შევაჯამოთ, რუსეთის პოლიტიკამ ახლო აღმოსავლეთში და, განსაკუთრებით, მისმა ჩართულობამ სირიაში ბევრად უფრო გაართულა ამერიკის სტრატეგიული პოზიციები რეგიონში. მომავალ თვეებსა და წლებში ეს ხელს შეუწყობს ამერიკის ყურადღების გადატანას რუსეთის ქმედებებიდან საკუთარი მეზობლების წინააღმდეგ.

მოსკოვის პოლიტიკა ავღანეთში ზუსტად იმავე მიზანს ემსახურება. მიუხედავად იმისა, რომ ფუნდამენტურ დონეზე თალიბანი რუსეთისთვის მოკავშირე ნამდვილად არაა, მოსკოვი ამჟამად მაინც მხარს უჭერს მას, რათა აიძულოს ამერიკა მეტი რესურსები დახარჯოს მძიმე მდგომარეობაში მყოფი ავღანეთის მთავრობის გადასარჩენად.

სუნიტები და შიიტები, დასავლელი ისლამოფობები და რადიკალი ისლამისტები - კრემლისთვის ინსტრუმენტებად ყველანი გამოსადეგი არიან. სულ ერთია რა არის მათი უშუალო და ხშირად ერთმანეთს დაპირისპირებული მიზნები - მთავარია, რომ მათ დაეხმარონ რუსეთის დასავლეთის წინააღმდეგ მიმართულ სტრატეგიას.

ამ სტარტეგიის დანიშნულებაა როგორც დასავლური სახელმწიფოების პოლიტიკური სისტემების დაზიანება და მათი გლობალური ინტერესებისათვის ხელის შეშლა, ისე ამერიკის და ევროპის ყურადღების გადატანა იმ იმპერიული პროექტიდან, რომლის განხორციელებასაც კრემლი ამჟამად ცდილობს.

კარგი იქნება, თუ ამერიკული და ევროპული პოლიტიკური ელიტები აღიარებენ ამ გამაერთიანებელ პრინციპს, რომელიც რუსეთის სხვადასხვა გეოსტრატეგიულ ქმედებებს ერთ მთლიანობად კრავს.

თემატური პოსტები

იხილეთ ყველა